W ciągu ostatnich miesięcy w motoryzacji widać pewnego rodzaju stabilizację po wstrząsach wywołanych przez wybuch pandemii koronawirusa czy wojny w Ukrainie. Rynek wciąż boryka się jednak z wieloma wyzwaniami. Aktualną sytuację branży przedstawia najnowszy raport po II kwartale 2023 r. przygotowany przez MotoFocus.pl we współpracy z Santander Bank Polska i Polską Agencją Inwestycji i Handlu. 

Dystrybutorzy części motoryzacyjnych 

Wśród badanych dystrybutorów części motoryzacyjnych ponad 80% stanowiły podmioty wyspecjalizowane w sprzedaży części do samochodów osobowych, pozostałe niespełna 20% – obsługujące przede wszystkim segment pojazdów ciężarowych. Dystrybutorzy części w II kwartale 2023 r. kontynuowali dobrą passę. Prawie dwie trzecie ankietowanych osiągnęło wzrost powyżej 10%. Spadki (i to nie większe niż 10%) zanotowało mniej niż 10%. Należy zauważyć, że zanotowane wzrosty były znacząco wyższe od prognoz z poprzedniego kwartału (wtedy tylko 66,7% ankietowanych spodziewało się wzrostów).

Prognoza dystrybutorów dotycząca wartości sprzedaży w kolejnym kwartale jest również bardzo optymistyczna. Znacząca większość spodziewa się wzrostów i to ponad dziesięcioprocentowych. Na uwagę zasługuje również brak firm, które prognozują spadek wartości sprzedaży.

W poprzednich kwartałach jednym ze znaczących problemów była mniejsza dostępność części spowodowana zerwaniem łańcuchów dostaw. Zwiększony w ujęciu rok do roku poziom dostępności w omawianym II kw. wskazało 38% ankietowanych. Ponad połowa zaś zadeklarowała brak zmian w tym zakresie. Wydaje się jednak, że problemy z dostępnością części obserwowane zwłaszcza w 2020 i 2021 roku zostały znacznie ograniczone i nie obserwujemy już takich braków jak podczas pandemii koronawirusa. Kierowcy zostawiający swoje samochody do naprawy w warsztatach mają do wyboru części od różnych dostawców i z różnych półek cenowych.

Z badania koszyka inflacyjnego części motoryzacyjnych przygotowanego przez Motorro wynika, że wzrost cen dystrybutorów w I kwartale 2023 r. w ujęciu rok do roku wyniósł 6,49%. Wartość koszyka zawierającego ceny transakcji hurtowych z warsztatami pochodzących od niemal wszystkich importerów/dystrybutorów wynosiła 400 783 zł netto w pierwszym kwartale 2022 roku, a rok później ten sam koszyk wart był już 426 807 zł netto. Ten nieduży w relacji do inflacji w Polsce wzrost tylko w niewielkim stopniu można tłumaczyć niepełnym przerzuceniem kosztów na odbiorców, ponieważ rentowność dystrybutorów w tym czasie co prawda spadła, ale nieznacznie. Zatem głównym powodem był niewielki wzrostu cen zakupu towarów, który z kolei w dużym stopniu wyjaśniają niewielkie dynamiki wielu kosztów produkcji po stronie producentów części. Dla przypomnienia, w I kwartale 2022 r. ceny choćby niektórych surowców wystrzeliły w górę po wybuchu wojny w Ukrainie, a w kolejnych kwartałach ulegały spadkom.

Jednym z niełatwych zadań stojących przed dystrybutorami części jest obsługa zwrotów. Właściwa diagnoza przyczyn może pozwolić na znaczne obniżenie kosztów z tym związanych. Zapytaliśmy dystrybutorów o główne powody zwrotów przez warsztaty. Największa ilość respondentów wskazała na niewłaściwy dobór części. Przyczyn tego zjawiska nie należy upatrywać w niewiedzy mechaników, a w coraz większym zakresie z ograniczeń stawianych przez producentów samochodów. Problem z uzyskaniem precyzyjnych informacji dotyczących części użytych w konkretnym pojeździe nadal jest dużą bolączką branży. Niestety bez poprawy współpracy ze strony producentów samochodów problem ten wciąż będzie znaczący. Niewiele niższy wynik zanotowała również odpowiedź dotycząca konkurencji cenowej wśród dystrybutorów.

Warsztaty motoryzacyjne

W ujęciu miesiąc do miesiąca daje się zauważyć niewielki wzrost liczby klientów w warsztatach. Około 40% notuje wzrost, a co piąty spadek. Wzrost liczby klientów w czerwcu może być jednak przede wszystkim sezonowy i związany z większą liczbą diagnostyki i napraw przed sezonem wakacyjno-urlopowym.

Wzorem poprzednich lat zapytano warsztaty o zmianę liczby klientów oraz zmianę przychodów w ujęciu rok do roku. Ponad połowa ankietowanych w obydwu wypadkach odnotowała wzrosty, a około jedna czwarta spadki. Porównując obydwa zestawienia widoczna jest duża korelacja. Jednakże trudno wnioskować, w jakim stopniu wyższe przychody spowodowane są zwiększeniem liczby klientów, a na ile wynika to ze wzrostu cen usług.

Oprócz odnotowanego wzrostu przychodów i liczby klientów rosną także koszty, które skutecznie pomniejszają osiągane zyski. Zdecydowana większość warsztatów planuje więc w najbliższym czasie podnieść ceny usług, a ponad 70% zamierza je podnieść o ponad 5%.

O planowane inwestycje zapytaliśmy również warsztaty. Prawie trzy czwarte ankietowanych podjęło kroki w tym celu i stawia w tym roku na rozwój. Największa grupa wskazuje na sprzęt, urządzenia i narzędzia jako główny cel inwestycji, a niewiele mniejsza zamierza zmodernizować lub rozbudować obiekt, po części właśnie na potrzeby ulokowania tam nowego sprzętu. Zdecydowanie mniejszym zainteresowaniem cieszą się inne rodzaje inwestycji. 25% warsztatów nie planuje inwestycji w 2023 r. Głównym czynnikiem są tutaj zapewne szybko rosnące koszty i brak środków, jednak może okazać się to błędnym kołem. Brak inwestycji i utrata konkurencyjności wobec warsztatów, które postawiły na rozwój, może prowadzić do spadku liczby klientów i zysków, a przez to dalszego pogorszenia sytuacji finansowej.

W celu zapewnienia dopływu wykwalifikowanej kadry do serwisowania pojazdów potrzebny jest sprawny system kształcenia w szkołach branżowych i technikach motoryzacyjnych. Zapytaliśmy warsztaty, jakich umiejętności brakuje nowym pracownikom – absolwentom tych szkół. Wyniki potwierdzają ogólne zastrzeżenia do systemu edukacji. Ankietowani wskazali przede wszystkim na problemy w obszarze logicznego myślenia, samodzielności i motywacji do pracy. Praca mechanika wymaga w wielu wypadkach myślenia analitycznego, które jest niezbędne do poprawnej identyfikacji usterki podczas naprawy. Trzeba zdawać sobie sprawę, że niewielki błąd przy naprawie może finalnie doprowadzić do kolejnych usterek, a przez to reklamacji i utraty wizerunku warsztatu.

Aby dowiedzieć się więcej na temat aktualnej sytuacji w branży motoryzacyjnej, zapraszamy do pobrania pełnej treści raportu: